Mardin Milletvekilimiz Mithat Sancar heykel yıkımların nedenlerinin, halkın toplumsal hafızasında yarattığı tahribatın incelenmesi ve toplumsal ve kültürel hafızanın korunması amacıyla Meclis Araştırması açılmasını istedi. Söz konusu araştırma önergesinde şu ifadelere yer verildi:
GEREKÇE
Olağanüstü hal kapsamında 1 Eylül 2016 günü yayımlanan 674 sayılı KHK'yle seçilmiş belediye başkanları ve meclis üyelerinin görevden alınarak, merkezden görevlendirilen bir kişinin kayyum olarak atanması hükmü getirilmiştir. 11 Eylül 2016 günü 28 belediyeye kayyum atanmasıyla başlayan bu uygulama neticesinde, bugüne dek HDP'nin bileşeni olan DBP'li 106 belediyenin 89'una kayyum atanmıştır. Halkın iradesini temsil eden kişilerin yerine atanan ve temsil kabiliyetleri olmayan kayyumların uygulamaları tartışmalara neden olmaktadır. Kamusal bir hafızayı temsil eden yapı ve anıtların yıkılması bu uygulamalardan biridir.
"Anmak" fiilinden türeyen "anıt", kamusal değerlerin bir göstergesi ve hafızanın toplumsal üretiminin aracıdır. Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı illerde ortak yasın simgesi olan, insan hakkı ihlallerini anımsatan ve ihlallerin bir daha yaşanmaması için uyarı niteliği taşıyan anıtlar, kayyumlar tarafından yıkılmaya başlamıştır. Aynı şekilde çok sayıda etnisite, kültür, dil ve dinin bir arada yaşadığı bu topraklarda, birlikte yaşamı simgeleyen çok dilli tabelalar, ortak geçmişi ve çok kültürlülüğü simgeleyen kişi ve eserler de kayyumların uygulamalarından nasibini almışlardır.
21 Kasım 2004 günü, 12 yaşında 13 kurşunla kolluk kuvvetleri tarafından vurularak hayatını kaybeden Uğur Kaymaz'ın Kızıltepe ilçesinde bulunan heykeli, 11 Haziran 2017 günü Kızıltepe Belediyesi'ne kayyum olarak atanan Kızıltepe Kaymakamı Ahmet Odabaşı tarafından kaldırılmıştır.
DBP'li Kayapınar Belediyesi tarafından 25 Aralık 2013'te yaptırılan ve Şırnak'ın Uludere ilçesinde Irak sınırında düzenlenen hava operasyonunda hayatını kaybeden 34 kişinin adlarının yazılı olduğu Roboskî Anıtı, 7 Ocak 2016 gecesi polisler tarafından sökülmüştür.
Mersin’in Akdeniz Belediyesi’ne kayyum olarak atanan Akdeniz Kaymakamı Hamdi Bilge Aktaş da, Özgür Çocuk Parkı’nda bulunan ve üzerinde kolluk güçleri tarafından vurularak hayatını kaybeden 10 çocuğun isimlerinin bulunduğu panoyu 24 Ocak 2016 günü kaldırtmıştır.
Şırnak’ın Cizre ilçesinde bulunan Kürt siyasetçi Orhan Doğan’ın anıtı, Cizre Belediyesi’ne kayyum olarak atanan Cizre Kaymakamı Ahmet Adanur’un talimatı üzerine kepçelerle 25 Şubat 2017 günü yıkılmıştır.
DBP'li Diyarbakır Yenişehir Belediyesi tarafından 2012 yılında yapılan Mervanî Parkı'nda bulunan, 983-1085 yılları arasında hüküm süren Mervanîleri simgeleyen kabartmalar, kayyum olarak atanan Yenişehir Kaymakamı Mehmet Özel'in talimatıyla 31 Mart 2017 günü sökülmüştür.
Aynı şekilde Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde türbesi bulunan ve ilçe halkı için büyük bir öneme sahip Kürt filozof ve şair Ehmedê Xanî’nin anıtı belediyeye atanan kayyumu Ulaş Akhan tarafından yıkılmıştır.
Diyarbakır’da 2010 yılından bu yana kültür ve sanat merkezi olarak kullanılan ve ünlü Kürt şairi Cegerxwîn’in isminin taşıyan yerin tabelası, Kayapınar Belediyesi'ne atanan kayyumun talimatıyla indirilmiştir; ayrıca kültür merkezine, "15 Temmuz Millet Kültür Merkezi” ismi verileceği söylentileri basına yansımıştır.
2012 yılında Diyarbakır ili Sur Belediyesi tarafından alınan çok dilli belediyecilik kararı kapsamında belediye hizmetinin Türkçe, İngilizce, Kürtçe, Ermenice, Arapça, Süryanice dillerinde verilmesi uygulaması başlamıştır. Sur Belediyesi dışındaki belediyeler de çok dilli tabelalarla belediye hizmeti sunmaya başlamıştır. Kayyum atanan yerlerde bu tabelalar da hedef olmuş, kaldırılmışlar veya değiştirilmişlerdir.
Bu yıkımların nedenlerinin, halkın toplumsal hafızasında yarattığı tahribatın incelenmesi ve toplumsal ve kültürel hafızanın korunması amacıyla Meclis Araştırması açılması gerektiğini düşünmekteyiz.
20 Temmuz 2017